Του Μάκη Παπαδόπουλου*
Ουσιαστική διαπραγμάτευση. Αυτός θα είναι ο τίτλος του μετεκλογικού εμπορίου ελπίδας για τους επόμενους μήνες. Τόσο η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ όσο και βασικά αστικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης προβάλλουν τη συνάντηση του υπουργού Γιάννη Βαρουφάκη με τον πρόεδρο του Γιούρογκρουπ, Γέρουν Νταισελνμπλουμ, ως την αφετηρία ενός μαραθώνιου διαπραγματεύσεων που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες μέρες στην Ελλάδα και συνολικά στην ΕΕ.
Το κλίμα μειωμένων προσδοκιών και απαιτήσεων, που δυστυχώς κυριαρχεί σήμερα στους εργαζόμενους, αξιοποιείται επίσης για να ενισχυθεί η αυταπάτη ότι μια σκληρή αποφασιστική διαπραγμάτευση μπορεί να οδηγήσει σε μια πραγματική φιλολαϊκή στροφή της αστικής διαχείρισης. Επιχειρείται να εδραιωθεί η αντίληψη πως οι μεγάλες απώλειες της λαϊκής οικογένειας στην περίοδο της κρίσης είναι οριστικές, δεν είναι το ζητούμενο, ενώ παράλληλα προβάλλεται ως μοναδική διέξοδος για μια μελλοντική λαϊκή ευημερία η γρήγορη επιστροφή σε ψηλότερους ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης, η ανάκαμψη και η αύξηση των κερδών των μονοπωλιακών ομίλων.
Για να αποκαλύψουμε το μύθο της σκληρής διαπραγμάτευσης που θα οδηγήσει τάχα σε μια «ανάπτυξη για όλους», όπου θα κερδίσουν και τα μονοπώλια και οι μισθωτοί και οι αυτοαπασχολούμενοι, πρέπει να εξετάσουμε το περιεχόμενό της.
Στην πραγματικότητα, η διαπραγμάτευση για τη διαχείριση του μεγάλου
κρατικού χρέους της Ελλάδας αποτελεί τμήμα της γενικότερης
διαπραγμάτευσης μεταξύ των αστικών τάξεων της ΕΕ για τη διαχείριση των
υπερχρεωμένων κρατών, καθώς και για το συνολικό μέλλον της Ευρωζώνης.
Η άρχουσα τάξη της Ιταλίας, της Γαλλίας και άλλων υπερχρεωμένων κρατών επιθυμεί να «απελευθερωθούν» περισσότεροι κρατικοί πόροι για να στηριχθούν οι εγχώριοι μονοπωλιακοί όμιλοι και οι επενδύσεις τους, για να θωρακιστεί η ανταγωνιστικότητά τους. Διεκδικεί να περιορισθεί το μέγεθος της κρατικής χρηματοδότησης που σήμερα δεσμεύεται για την εξυπηρέτηση του κρατικού χρέους και να χαλαρώσουν οι αυστηροί όροι σχετικά με το μηδενισμό των ελλειμμάτων στους ετήσιους κρατικούς προϋπολογισμούς.
Με τη στήριξη των ΗΠΑ, η ιταλική και η γαλλική κυβέρνηση ασκούν πίεση στη γερμανική κυβέρνηση για να επωμισθεί μεγαλύτερο βάρος και να αποδεχθεί κοινή διαχείριση ενός μέρους του χρέους των υπερχρεωμένων κρατών της Ευρωζώνης. Προσπαθούν να μειώσουν την ψαλίδα που συνεχώς ανοίγει προς όφελος της Γερμανίας στην αρένα του διεθνούς ανταγωνισμού.
Παράλληλα, πιέζουν για μια μεγαλύτερη γερμανική συμβολή στην τόνωση της καπιταλιστικής ανάπτυξης στο σύνολο της Ευρωζώνης, η οποία για μεγάλο διάστημα παραπαίει μεταξύ ύφεσης και αναιμικής ανάπτυξης.
Η στήριξη των ΗΠΑ στις πιέσεις προς τη γερμανική κυβέρνηση αφορά τη γενικότερη διαπάλη για το ποιο ιμπεριαλιστικό κέντρο θα ηγεμονεύσει την επόμενη περίοδο στην Ευρώπη. Αφορά, επίσης, τον ανταγωνισμό του δολαρίου και του ευρώ, που αποτελούν διεθνή αποθεματικά νομίσματα.
Στο πλαίσιο αυτής της διαπάλης υπήρξε ήδη ο συμβιβασμός της απόφασης Ντράγκι για την «ποσοτική χαλάρωση», συνολικού ύψους 1,1 τρισ. ευρώ. Η απόφαση προβλέπει πως το ευρωσύστημα (η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης) θα αγοράζει κάθε μήνα έως και 60 δισ. ευρώ κρατικά ομόλογα των χωρών της ζώνης του ευρώ, χρησιμοποιώντας νέο «φρεσκοτυπωμένο» χρήμα. Ομως, το 80% των αγορών θα γίνεται από τις κεντρικές τράπεζες των κρατών - μελών, περιορίζοντας έτσι τόσο το συνολικό ύψος ομολόγων από κάθε κράτος - μέλος αλλά και μεταφέροντας σημαντικό τμήμα του κινδύνου χρεοκοπίας στα ξεχωριστά κράτη - μέλη. Για την Ελλάδα προβλέπεται πως η αγορά ομολόγων θα γίνει με την προϋπόθεση ενός προγράμματος επιτήρησης της ελληνικής οικονομίας, ενώ το ύψος των ελληνικών ομολόγων που μπορεί να αγοράσει το ευρωσύστημα περιορίζεται στα 22 δισ. ευρώ περίπου.
Στην ίδια κατεύθυνση, σχεδιάζεται και η ενεργοποίηση Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων, καθώς η Κομισιόν διαπιστώνει με ανησυχία ότι συνολικά οι επενδύσεις στην ΕΕ βρίσκονται κάτω απ' τα επίπεδα του 2007.
Η ελληνική άρχουσα τάξη συμπλέει, όπως προκύπτει και από σχετική ανακοίνωση του ΣΕΒ, με την επιλογή της άσκησης κάποιας πίεσης προς τη γερμανική κυβέρνηση.
Οι αρχικές προτάσεις Βαρουφάκη για τη διαχείριση του ελληνικού χρέους κινούνται στην ίδια κατεύθυνση. Περιλαμβάνουν ένα πακέτο μέτρων που περιστρέφεται γύρω από πάγωμα των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας για 5 χρόνια, ελάττωση των επιτοκίων, μείωση των στόχων για το πλεόνασμα του ετήσιου προϋπολογισμού, ώστε να «απελευθερωθούν» κρατικοί πόροι που θα δώσουν ώθηση στην καπιταλιστική ανάπτυξη, μια συμφωνία «γέφυρα» ενδιάμεσης χρηματοδότησης και ταυτόχρονη δέσμευση για συνέχιση των μεταρρυθμίσεων ώστε να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, ουσιαστικά ένα νέο «μεσοπρόθεσμο» με διαφορετικό όνομα.
Οποια και να είναι η κατάληξη των διαπραγματεύσεων, δεν πρόκειται να
οδηγήσει σε ουσιαστική βελτίωση της θέσης των λαϊκών στρωμάτων. Το
προηγούμενο μεγάλο «κούρεμα» του κρατικού χρέους στην Ελλάδα (PSI) όχι
μόνο δεν οδήγησε σε ανακούφιση του λαού αλλά συνοδεύτηκε με κλιμάκωση
της αντιλαϊκής επίθεσης. Το συγκεκριμένο παράδειγμα βοηθά να
κατανοηθεί ότι μια μεταβολή στη διαχείριση αλλά και στο ύψος του
κρατικού χρέους, δεν οδηγεί αυτόματα σε καμιά αναβάθμιση της κοινωνικής
πολιτικής και σε καμιά αύξηση του λαϊκού εισοδήματος.
Οσο παραμένει ο στόχος της αύξησης του κέρδους των μονοπωλίων, τόσο θα συνεχίζονται οι θυσίες των κοινωνικών αναγκών και δικαιωμάτων. Θωράκιση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου και ανάκτηση των απωλειών των εργαζόμενων δε συμβαδίζουν. Ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης αντιστρατεύεται τη λαϊκή ευημερία, όποια διαχείριση του κρατικού χρέους και αν επιλεγεί.
Οποιο απ' τα σημερινά διεθνή εμβληματικά παραδείγματα της επεκτατικής διαχείρισης και της νομισματικής χαλάρωσης και αν εξετάσουμε, θα διαπιστώσουμε ότι η εργατική τάξη δε βελτιώνει τη θέση της. Στις ΗΠΑ, ο πραγματικός εβδομαδιαίος μισθός δεν έχει αυξηθεί απ' το 2000, ενώ στο πρόγραμμα κουπονιών σίτισης συμμετέχουν 46,5 εκ. άνθρωποι για να επιβιώσουν. Στην Ιαπωνία, ο πραγματικός μισθός ελαττώνεται συνεχώς κάθε μήνα, σε σχέση με το επίπεδο του 2013, ενώ η ιαπωνική οικονομία εισήλθε σε νέα ύφεση.
Καπιταλιστική ανάπτυξη χωρίς αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης, φτηνή εργατική δύναμη και νέα πεδία υψηλής κερδοφορίας για τα μονοπώλια δεν μπορεί να υπάρξει.
Γι' αυτό και οι σχετικές αντιλαϊκές κατευθύνσεις και δεσμεύσεις θωράκισης της ανταγωνιστικότητας ισχύουν για όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ, είτε είναι υπερχρεωμένα είτε όχι. Αυτές τις βασικές δεσμεύσεις και αναδιαρθρώσεις μας καλούν στην ουσία να εφαρμόσουμε στην Ελλάδα οι κοινοτικοί αξιωματούχοι, όπως ο Γιούνκερ, ο Κατάινεν, ο Ντάισελνμπλουμ, καθώς και η Μέρκελ, ο Ολάντ και ο Ρέντσι. Αυτή η επιμονή δεν αποτελεί μια απλή δογματική ιδεοληψία της σημερινής γερμανικής κυβέρνησης, αποτελεί στρατηγική κοινοτική κατεύθυνση.
Ομως, σ' αυτό το κρίσιμο πεδίο για το μέλλον του λαού, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ υποκλίνεται και δεσμεύεται να συνεχίσει τις αναδιαρθρώσεις. Ηδη, αμέσως μετά το σχηματισμό της κυβέρνησης, ο Δραγασάκης τόνισε την ανάγκη να διευκολυνθεί η προσέλκυση επενδύσεων και ο Βαρουφάκης ξεκαθάρισε ότι η νέα κυβέρνηση δε θα σταματήσει τις ιδιωτικοποιήσεις. Καθόλου τυχαία, στην παραλαβή του αρμόδιου υπουργείου δεν υπήρχε καμιά ουσιαστική αναφορά ούτε για το μέλλον του ιδιωτικοποιημένου ΔΕΣΦΑ, ούτε για τους διαγωνισμούς έρευνας των υδρογονανθράκων, ούτε για τον έλεγχο του ΟΤΕ απ' την «Ντόιτσε Τέλεκομ», ούτε για το 49% του μετοχικού πακέτου της ΔΕΗ που δεν ανήκει στο κράτος. Ξεκαθαρίστηκε, επίσης, ότι προχωρά κανονικά η σύμβαση παραχώρησης στην «Cosco» των λιμενικών υποδομών του Πειραιά.
Η όποια διαφορά, αφορά τις μορφές ιδιωτικοποίησης (π.χ., πώληση ή σύμβαση παραχώρησης στον ΟΛΠ, τεμαχισμός ή διατήρηση ενιαίας ΔΕΗ) ή τη διατήρηση στο κράτος φορέων, όπως ο ΑΔΜΗΕ, που αποτελούν εγγύηση για τους όρους ανταγωνισμού των ιδιωτών ηλεκτροπαραγωγών, στο πλαίσιο της «απελευθερωμένης» αγοράς.
Αντίστοιχη είναι η δέσμευση για τήρηση ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και για πάταξη της φοροδιαφυγής. Με δεδομένη την υπόκλιση στο μεγάλο κεφάλαιο η φοροαφαίμαξη θα κατευθυνθεί στους αυτοαπασχολούμενους και στους μισθωτούς που δε βρίσκονται σε κατάσταση ακραίας φτώχειας. Εργαλεία σ' αυτή την κατεύθυνση θα είναι το περιουσιολόγιο και ο πιθανός νέος ορισμός της «μεγάλης» ακίνητης περιουσίας. Πιθανός προπομπός το άνοιγμα των φακέλων υποθέσεων ορισμένων μεγαλύτερων φοροφυγάδων για να δημιουργηθεί το σχετικό κλίμα.
Στην ίδια κατεύθυνση δεν υπάρχει καμία δέσμευση για επαναφορά των προηγούμενων μικρότερων ορίων συνταξιοδότησης, ούτε για συνολική αποκατάσταση των απωλειών των συντάξεων. Και βέβαια ούτε σκέψη για κατάργηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Υγεία και στην Παιδεία, που οδηγούν στην πλήρη εμπορευματοποίηση βασικών δικαιωμάτων του λαού.
Γι' αυτό και ο Βαρουφάκης μας εξηγεί ότι: «Οι Ελληνες δημιουργούσαν όταν ζούσαν λιτά, όταν ξόδευαν λιγότερα απ' τα έσοδά τους, όταν τις αποταμιεύσεις τους τις χρησιμοποιούσαν για να σπουδάσουν τα παιδιά τους».
Σε ποιους συμπατριώτες μας αναφέρεται; Σίγουρα όχι στους 559 μεγαλομετόχους που εμφανίζουν περιουσία που ξεπερνά τα 67 δισ. δολάρια και έχουν επενδύσει στο εξωτερικό πάνω από 140 δισ. ευρώ. Αναφέρεται στην πλειοψηφία των μισθωτών που αμείβεται με πάνω από 800 ευρώ μηνιαίως και συνιστά λιτό βίο αν θέλει να σπουδάσει το παιδί της, αφού δεν προβλέπεται ούτε καν η επιστροφή του 13ου και 14ου μισθού.
Τέλος, όλα τα σενάρια διαπραγμάτευσης έχουν ακόμα μια βασική παραδοχή. Οτι ο λαός θα αποπληρώσει, νωρίτερα ή αργότερα, μεγάλο μέρος ενός κρατικού χρέους απ' το οποίο δεν ωφελήθηκε, ούτε ευθύνεται για τη δημιουργία του. Γιατί «δεν τα φάγαμε μαζί», λαός και μονοπωλιακοί όμιλοι, ούτε στους ΝΑΤΟΙκούς εξοπλισμούς, ούτε στα έργα της Ολυμπιάδας 2004, ούτε στις συμβάσεις παραχώρησης, ούτε στις φοροελαφρύνσεις του μεγάλου κεφαλαίου.
Σ' αυτή την κρίσιμη συγκυρία, έχει ιδιαίτερη σημασία να μη στοιχηθεί ο
λαός κάτω απ' τη σημαία της αστικής τάξης, στις διαπραγματεύσεις της
που έχουν στόχο τη διασφάλιση μεγαλύτερης κρατικής στήριξης των εγχώριων
μονοπωλιακών ομίλων. Να μην αποδεχθεί ως εθνικό στόχο τη θωράκιση της
ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου. Να κατανοηθεί πλατιά ότι η επιστροφή
στο δρόμο των ψηλών ρυθμών καπιταλιστικής ανάπτυξης δε συμβαδίζει αλλά
αντιστρατεύεται την ανάκτηση των λαϊκών απωλειών της περιόδου της κρίσης
και θα απαιτήσει νέες θυσίες των σύγχρονων λαϊκών αναγκών.
Χωρίς καθυστέρηση, με επιμονή και υπομονή, πρέπει να δυναμώσει η καθημερινή προσπάθεια σε κάθε χώρο δουλειάς, σε κάθε κλάδο για να ανέβει το κλίμα μαχητικότητας και απαιτητικότητας των εργαζόμενων. Για να μην αποδεχθούν «ως περασμένα - ξεχασμένα» όσα έχασαν τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια. Να μην πληρώσουν και πάλι οι μισθωτοί και οι αυτοαπασχολούμενοι τα όποια ψίχουλα δοθούν για την ακραία φτώχεια.
Η προβολή ριζοσπαστικών στόχων πάλης, όπως πλήρη, σταθερή εργασία για όλους, αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Υγεία και Παιδεία, ουσιαστικές αυξήσεις στους μισθούς και στις συντάξεις, σημαντική αύξηση του αφορολόγητου ορίου στις 40.000 ευρώ για τη λαϊκή οικογένεια, βοηθούν αποφασιστικά σ' αυτή την κατεύθυνση, παράλληλα με τις πρωτοβουλίες για την άμεση ανακούφιση του λαού.
Σήμερα υπάρχουν οι προϋποθέσεις και η πείρα για να μην παγιδευθεί ο λαός στη διαπάλη ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα και στους ανταγωνισμούς των μονοπωλιακών ομίλων. Για να μη διαλέξει ανάμεσα σ' όσους διαπραγματεύονται νέους όρους της σφαγής του. Να τους απορρίψει όλους και να δυναμώσει το ΚΚΕ παντού.
Να οργανώσει την αντεπίθεσή του, για την ελπιδοφόρα διέξοδο της κοινωνικοποίησης των μονοπωλίων, της αποδέσμευσης απ' την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, με το λαό το τιμόνι της εξουσίας.
*Ο Μάκης Παπαδόπουλος είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνος της Ιδεολογικής Επιτροπής και του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ
(Αναδημοσίευση από τον «Κυριακάτικο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» - 1η Φλεβάρη 2015).
Ουσιαστική διαπραγμάτευση. Αυτός θα είναι ο τίτλος του μετεκλογικού εμπορίου ελπίδας για τους επόμενους μήνες. Τόσο η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ όσο και βασικά αστικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης προβάλλουν τη συνάντηση του υπουργού Γιάννη Βαρουφάκη με τον πρόεδρο του Γιούρογκρουπ, Γέρουν Νταισελνμπλουμ, ως την αφετηρία ενός μαραθώνιου διαπραγματεύσεων που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες μέρες στην Ελλάδα και συνολικά στην ΕΕ.
Το κλίμα μειωμένων προσδοκιών και απαιτήσεων, που δυστυχώς κυριαρχεί σήμερα στους εργαζόμενους, αξιοποιείται επίσης για να ενισχυθεί η αυταπάτη ότι μια σκληρή αποφασιστική διαπραγμάτευση μπορεί να οδηγήσει σε μια πραγματική φιλολαϊκή στροφή της αστικής διαχείρισης. Επιχειρείται να εδραιωθεί η αντίληψη πως οι μεγάλες απώλειες της λαϊκής οικογένειας στην περίοδο της κρίσης είναι οριστικές, δεν είναι το ζητούμενο, ενώ παράλληλα προβάλλεται ως μοναδική διέξοδος για μια μελλοντική λαϊκή ευημερία η γρήγορη επιστροφή σε ψηλότερους ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης, η ανάκαμψη και η αύξηση των κερδών των μονοπωλιακών ομίλων.
Για να αποκαλύψουμε το μύθο της σκληρής διαπραγμάτευσης που θα οδηγήσει τάχα σε μια «ανάπτυξη για όλους», όπου θα κερδίσουν και τα μονοπώλια και οι μισθωτοί και οι αυτοαπασχολούμενοι, πρέπει να εξετάσουμε το περιεχόμενό της.
Ποιοι διαπραγματεύονται;
Η άρχουσα τάξη της Ιταλίας, της Γαλλίας και άλλων υπερχρεωμένων κρατών επιθυμεί να «απελευθερωθούν» περισσότεροι κρατικοί πόροι για να στηριχθούν οι εγχώριοι μονοπωλιακοί όμιλοι και οι επενδύσεις τους, για να θωρακιστεί η ανταγωνιστικότητά τους. Διεκδικεί να περιορισθεί το μέγεθος της κρατικής χρηματοδότησης που σήμερα δεσμεύεται για την εξυπηρέτηση του κρατικού χρέους και να χαλαρώσουν οι αυστηροί όροι σχετικά με το μηδενισμό των ελλειμμάτων στους ετήσιους κρατικούς προϋπολογισμούς.
Με τη στήριξη των ΗΠΑ, η ιταλική και η γαλλική κυβέρνηση ασκούν πίεση στη γερμανική κυβέρνηση για να επωμισθεί μεγαλύτερο βάρος και να αποδεχθεί κοινή διαχείριση ενός μέρους του χρέους των υπερχρεωμένων κρατών της Ευρωζώνης. Προσπαθούν να μειώσουν την ψαλίδα που συνεχώς ανοίγει προς όφελος της Γερμανίας στην αρένα του διεθνούς ανταγωνισμού.
Παράλληλα, πιέζουν για μια μεγαλύτερη γερμανική συμβολή στην τόνωση της καπιταλιστικής ανάπτυξης στο σύνολο της Ευρωζώνης, η οποία για μεγάλο διάστημα παραπαίει μεταξύ ύφεσης και αναιμικής ανάπτυξης.
Η στήριξη των ΗΠΑ στις πιέσεις προς τη γερμανική κυβέρνηση αφορά τη γενικότερη διαπάλη για το ποιο ιμπεριαλιστικό κέντρο θα ηγεμονεύσει την επόμενη περίοδο στην Ευρώπη. Αφορά, επίσης, τον ανταγωνισμό του δολαρίου και του ευρώ, που αποτελούν διεθνή αποθεματικά νομίσματα.
Στο πλαίσιο αυτής της διαπάλης υπήρξε ήδη ο συμβιβασμός της απόφασης Ντράγκι για την «ποσοτική χαλάρωση», συνολικού ύψους 1,1 τρισ. ευρώ. Η απόφαση προβλέπει πως το ευρωσύστημα (η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης) θα αγοράζει κάθε μήνα έως και 60 δισ. ευρώ κρατικά ομόλογα των χωρών της ζώνης του ευρώ, χρησιμοποιώντας νέο «φρεσκοτυπωμένο» χρήμα. Ομως, το 80% των αγορών θα γίνεται από τις κεντρικές τράπεζες των κρατών - μελών, περιορίζοντας έτσι τόσο το συνολικό ύψος ομολόγων από κάθε κράτος - μέλος αλλά και μεταφέροντας σημαντικό τμήμα του κινδύνου χρεοκοπίας στα ξεχωριστά κράτη - μέλη. Για την Ελλάδα προβλέπεται πως η αγορά ομολόγων θα γίνει με την προϋπόθεση ενός προγράμματος επιτήρησης της ελληνικής οικονομίας, ενώ το ύψος των ελληνικών ομολόγων που μπορεί να αγοράσει το ευρωσύστημα περιορίζεται στα 22 δισ. ευρώ περίπου.
Στην ίδια κατεύθυνση, σχεδιάζεται και η ενεργοποίηση Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων, καθώς η Κομισιόν διαπιστώνει με ανησυχία ότι συνολικά οι επενδύσεις στην ΕΕ βρίσκονται κάτω απ' τα επίπεδα του 2007.
Η ελληνική άρχουσα τάξη συμπλέει, όπως προκύπτει και από σχετική ανακοίνωση του ΣΕΒ, με την επιλογή της άσκησης κάποιας πίεσης προς τη γερμανική κυβέρνηση.
Οι αρχικές προτάσεις Βαρουφάκη για τη διαχείριση του ελληνικού χρέους κινούνται στην ίδια κατεύθυνση. Περιλαμβάνουν ένα πακέτο μέτρων που περιστρέφεται γύρω από πάγωμα των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας για 5 χρόνια, ελάττωση των επιτοκίων, μείωση των στόχων για το πλεόνασμα του ετήσιου προϋπολογισμού, ώστε να «απελευθερωθούν» κρατικοί πόροι που θα δώσουν ώθηση στην καπιταλιστική ανάπτυξη, μια συμφωνία «γέφυρα» ενδιάμεσης χρηματοδότησης και ταυτόχρονη δέσμευση για συνέχιση των μεταρρυθμίσεων ώστε να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, ουσιαστικά ένα νέο «μεσοπρόθεσμο» με διαφορετικό όνομα.
Διαφορετικός δρόμος για ένα «λιτό βίο»
Οσο παραμένει ο στόχος της αύξησης του κέρδους των μονοπωλίων, τόσο θα συνεχίζονται οι θυσίες των κοινωνικών αναγκών και δικαιωμάτων. Θωράκιση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου και ανάκτηση των απωλειών των εργαζόμενων δε συμβαδίζουν. Ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης αντιστρατεύεται τη λαϊκή ευημερία, όποια διαχείριση του κρατικού χρέους και αν επιλεγεί.
Οποιο απ' τα σημερινά διεθνή εμβληματικά παραδείγματα της επεκτατικής διαχείρισης και της νομισματικής χαλάρωσης και αν εξετάσουμε, θα διαπιστώσουμε ότι η εργατική τάξη δε βελτιώνει τη θέση της. Στις ΗΠΑ, ο πραγματικός εβδομαδιαίος μισθός δεν έχει αυξηθεί απ' το 2000, ενώ στο πρόγραμμα κουπονιών σίτισης συμμετέχουν 46,5 εκ. άνθρωποι για να επιβιώσουν. Στην Ιαπωνία, ο πραγματικός μισθός ελαττώνεται συνεχώς κάθε μήνα, σε σχέση με το επίπεδο του 2013, ενώ η ιαπωνική οικονομία εισήλθε σε νέα ύφεση.
Καπιταλιστική ανάπτυξη χωρίς αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης, φτηνή εργατική δύναμη και νέα πεδία υψηλής κερδοφορίας για τα μονοπώλια δεν μπορεί να υπάρξει.
Γι' αυτό και οι σχετικές αντιλαϊκές κατευθύνσεις και δεσμεύσεις θωράκισης της ανταγωνιστικότητας ισχύουν για όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ, είτε είναι υπερχρεωμένα είτε όχι. Αυτές τις βασικές δεσμεύσεις και αναδιαρθρώσεις μας καλούν στην ουσία να εφαρμόσουμε στην Ελλάδα οι κοινοτικοί αξιωματούχοι, όπως ο Γιούνκερ, ο Κατάινεν, ο Ντάισελνμπλουμ, καθώς και η Μέρκελ, ο Ολάντ και ο Ρέντσι. Αυτή η επιμονή δεν αποτελεί μια απλή δογματική ιδεοληψία της σημερινής γερμανικής κυβέρνησης, αποτελεί στρατηγική κοινοτική κατεύθυνση.
Ομως, σ' αυτό το κρίσιμο πεδίο για το μέλλον του λαού, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ υποκλίνεται και δεσμεύεται να συνεχίσει τις αναδιαρθρώσεις. Ηδη, αμέσως μετά το σχηματισμό της κυβέρνησης, ο Δραγασάκης τόνισε την ανάγκη να διευκολυνθεί η προσέλκυση επενδύσεων και ο Βαρουφάκης ξεκαθάρισε ότι η νέα κυβέρνηση δε θα σταματήσει τις ιδιωτικοποιήσεις. Καθόλου τυχαία, στην παραλαβή του αρμόδιου υπουργείου δεν υπήρχε καμιά ουσιαστική αναφορά ούτε για το μέλλον του ιδιωτικοποιημένου ΔΕΣΦΑ, ούτε για τους διαγωνισμούς έρευνας των υδρογονανθράκων, ούτε για τον έλεγχο του ΟΤΕ απ' την «Ντόιτσε Τέλεκομ», ούτε για το 49% του μετοχικού πακέτου της ΔΕΗ που δεν ανήκει στο κράτος. Ξεκαθαρίστηκε, επίσης, ότι προχωρά κανονικά η σύμβαση παραχώρησης στην «Cosco» των λιμενικών υποδομών του Πειραιά.
Η όποια διαφορά, αφορά τις μορφές ιδιωτικοποίησης (π.χ., πώληση ή σύμβαση παραχώρησης στον ΟΛΠ, τεμαχισμός ή διατήρηση ενιαίας ΔΕΗ) ή τη διατήρηση στο κράτος φορέων, όπως ο ΑΔΜΗΕ, που αποτελούν εγγύηση για τους όρους ανταγωνισμού των ιδιωτών ηλεκτροπαραγωγών, στο πλαίσιο της «απελευθερωμένης» αγοράς.
Αντίστοιχη είναι η δέσμευση για τήρηση ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και για πάταξη της φοροδιαφυγής. Με δεδομένη την υπόκλιση στο μεγάλο κεφάλαιο η φοροαφαίμαξη θα κατευθυνθεί στους αυτοαπασχολούμενους και στους μισθωτούς που δε βρίσκονται σε κατάσταση ακραίας φτώχειας. Εργαλεία σ' αυτή την κατεύθυνση θα είναι το περιουσιολόγιο και ο πιθανός νέος ορισμός της «μεγάλης» ακίνητης περιουσίας. Πιθανός προπομπός το άνοιγμα των φακέλων υποθέσεων ορισμένων μεγαλύτερων φοροφυγάδων για να δημιουργηθεί το σχετικό κλίμα.
Στην ίδια κατεύθυνση δεν υπάρχει καμία δέσμευση για επαναφορά των προηγούμενων μικρότερων ορίων συνταξιοδότησης, ούτε για συνολική αποκατάσταση των απωλειών των συντάξεων. Και βέβαια ούτε σκέψη για κατάργηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Υγεία και στην Παιδεία, που οδηγούν στην πλήρη εμπορευματοποίηση βασικών δικαιωμάτων του λαού.
Γι' αυτό και ο Βαρουφάκης μας εξηγεί ότι: «Οι Ελληνες δημιουργούσαν όταν ζούσαν λιτά, όταν ξόδευαν λιγότερα απ' τα έσοδά τους, όταν τις αποταμιεύσεις τους τις χρησιμοποιούσαν για να σπουδάσουν τα παιδιά τους».
Σε ποιους συμπατριώτες μας αναφέρεται; Σίγουρα όχι στους 559 μεγαλομετόχους που εμφανίζουν περιουσία που ξεπερνά τα 67 δισ. δολάρια και έχουν επενδύσει στο εξωτερικό πάνω από 140 δισ. ευρώ. Αναφέρεται στην πλειοψηφία των μισθωτών που αμείβεται με πάνω από 800 ευρώ μηνιαίως και συνιστά λιτό βίο αν θέλει να σπουδάσει το παιδί της, αφού δεν προβλέπεται ούτε καν η επιστροφή του 13ου και 14ου μισθού.
Τέλος, όλα τα σενάρια διαπραγμάτευσης έχουν ακόμα μια βασική παραδοχή. Οτι ο λαός θα αποπληρώσει, νωρίτερα ή αργότερα, μεγάλο μέρος ενός κρατικού χρέους απ' το οποίο δεν ωφελήθηκε, ούτε ευθύνεται για τη δημιουργία του. Γιατί «δεν τα φάγαμε μαζί», λαός και μονοπωλιακοί όμιλοι, ούτε στους ΝΑΤΟΙκούς εξοπλισμούς, ούτε στα έργα της Ολυμπιάδας 2004, ούτε στις συμβάσεις παραχώρησης, ούτε στις φοροελαφρύνσεις του μεγάλου κεφαλαίου.
Οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης
Χωρίς καθυστέρηση, με επιμονή και υπομονή, πρέπει να δυναμώσει η καθημερινή προσπάθεια σε κάθε χώρο δουλειάς, σε κάθε κλάδο για να ανέβει το κλίμα μαχητικότητας και απαιτητικότητας των εργαζόμενων. Για να μην αποδεχθούν «ως περασμένα - ξεχασμένα» όσα έχασαν τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια. Να μην πληρώσουν και πάλι οι μισθωτοί και οι αυτοαπασχολούμενοι τα όποια ψίχουλα δοθούν για την ακραία φτώχεια.
Η προβολή ριζοσπαστικών στόχων πάλης, όπως πλήρη, σταθερή εργασία για όλους, αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Υγεία και Παιδεία, ουσιαστικές αυξήσεις στους μισθούς και στις συντάξεις, σημαντική αύξηση του αφορολόγητου ορίου στις 40.000 ευρώ για τη λαϊκή οικογένεια, βοηθούν αποφασιστικά σ' αυτή την κατεύθυνση, παράλληλα με τις πρωτοβουλίες για την άμεση ανακούφιση του λαού.
Σήμερα υπάρχουν οι προϋποθέσεις και η πείρα για να μην παγιδευθεί ο λαός στη διαπάλη ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα και στους ανταγωνισμούς των μονοπωλιακών ομίλων. Για να μη διαλέξει ανάμεσα σ' όσους διαπραγματεύονται νέους όρους της σφαγής του. Να τους απορρίψει όλους και να δυναμώσει το ΚΚΕ παντού.
Να οργανώσει την αντεπίθεσή του, για την ελπιδοφόρα διέξοδο της κοινωνικοποίησης των μονοπωλίων, της αποδέσμευσης απ' την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, με το λαό το τιμόνι της εξουσίας.
*Ο Μάκης Παπαδόπουλος είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνος της Ιδεολογικής Επιτροπής και του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ
(Αναδημοσίευση από τον «Κυριακάτικο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» - 1η Φλεβάρη 2015).